Koniec z automatycznym dostępem do taryfy socjalnej dla osób ze statusem BIM

W odpowiedzi na kryzys energetyczny, od 1 lutego 2021 roku wszystkim osobom posiadającym status BIM (bénéficiaire de l’intervention majorée) przyznano prawo do korzystania z taryfy socjalnej na energię. Jednak ze względu na poprawiającą się sytuację na rynku, ta korzyść zostanie zniesiona z dniem 1 lipca 2025 roku. Od tego momentu osoby posiadające status BIM nie będą już automatycznie objęte taryfą socjalną. Aby nadal z niej korzystać, będą musiały spełnić kryteria przynależności do jednej z czterech określonych kategorii uprawniających do tej formy wsparcia.

Możliwy powrót taryfy w razie podwyżek

Rząd zastrzegł sobie prawo do ponownego przyznania taryfy socjalnej szerszemu gronu odbiorców, jeśli ceny energii ponownie gwałtownie wzrosną. Na razie jednak nie ma takich sygnałów, a zmiana przepisów pozostaje w mocy.

Kto zachowa prawo do taryfy socjalnej po czerwcu 2025 roku?

Taryfa socjalna przysługuje osobom zameldowanym na stałe w Belgii, które należą do jednej z czterech kategorii kwalifikujących się do tego rodzaju wsparcia. Warunkiem jej przyznania jest wykorzystywanie energii wyłącznie do celów prywatnych – nie może być ona przeznaczona np. na potrzeby prowadzenia działalności gospodarczej.

W przypadku osób należących do kategorii 4, dodatkowym kryterium jest zamieszkiwanie w lokalu socjalnym, gdzie ogrzewanie opiera się na wspólnym systemie zasilania w gaz lub ciepło.

Przypomnienie o wcześniejszych decyzjach

Już 6 lutego 2023 roku zapowiedziano, że osoby ze statusem BIM stopniowo utracą prawo do taryfy socjalnej. Początkowo planowano ograniczyć wysokość ulgi do 75% w drugim kwartale 2023 roku, a następnie do 25% do września, po czym całkowicie z niej zrezygnować. Ostatecznie jednak taryfę utrzymano w pełnym wymiarze aż do drugiego kwartału 2025 roku, by definitywnie ją znieść w trzecim kwartale.

Kategoria 1 – pomoc społeczna z CPAS

Osoby otrzymujące wsparcie finansowe z Centrum Pomocy Społecznej (CPAS/OCMW), takie jak dochód integracyjny (RIS) czy zaliczki na dodatki dla osób niepełnosprawnych lub starszych, mogą kwalifikować się do taryfy socjalnej. Kryterium to dotyczy zarówno bezpośrednich beneficjentów, jak i osób wspólnie z nimi zamieszkujących.

Kategoria 2 – świadczenia z tytułu niepełnosprawności lub wieku

Ta kategoria dzieli się na trzy podgrupy:

2A: osoby otrzymujące z Federalnej Służby Ubezpieczenia Społecznego świadczenia z powodu co najmniej 65% niezdolności do pracy, dodatki kompensujące utracone dochody, dodatki integracyjne lub dodatki na opiekę osoby trzeciej.
2B: osoby pobierające dodatki dla osób starszych z AVIQ (dla rezydentów Walonii), Iriscare (dla mieszkańców Brukseli), SPF (dla wspólnoty niemieckojęzycznej) lub z kas opieki Zorgkas (w przypadku Flandrii).
2C: rodziny otrzymujące zwiększone zasiłki rodzinne z tytułu niepełnosprawności dziecka (minimum 4 punkty w pierwszym filarze oceny). W takim przypadku niezbędne jest przedstawienie odpowiedniego zaświadczenia z kasy zasiłków rodzinnych.

Kategoria 3 – świadczenia emerytalne z komponentem socjalnym

Do tej grupy należą osoby pobierające dodatki wypłacane przez Federalną Służbę Emerytalną, takie jak:

dodatek opiekuńczy dla osób starszych (APA),
gwarantowany dochód dla osób starszych (GRAPA),
dodatek na opiekę osoby trzeciej,
lub świadczenia związane z trwałą niepełnosprawnością (minimum 66%).

Kategoria 4 – lokatorzy mieszkań socjalnych

Prawo do taryfy socjalnej przysługuje również lokatorom mieszkań socjalnych, w których stosowany jest wspólny system grzewczy na gaz ziemny lub ciepło. Zarządzanie takim systemem musi odbywać się za pośrednictwem:

spółdzielni mieszkaniowych,
regionalnych towarzystw mieszkaniowych,
instytucji akredytowanych przez rządy regionalne,
lub CPAS.

Jak złożyć wniosek o taryfę socjalną w 2025 roku?

W większości przypadków taryfa socjalna jest przyznawana automatycznie. Jednak zdarza się, że dostawca energii poprosi o przedstawienie stosownego zaświadczenia, potwierdzającego spełnienie warunków. Rodzaj dokumentu i instytucja, do której należy się zwrócić, zależy od kategorii, do której przypisany jest wnioskodawca.

Właściwe instytucje w zależności od kategorii

Kategoria 1 – CPAS/OCMW miejsca zamieszkania
Kategoria 2A – Federalna Służba Zabezpieczenia Społecznego
Kategoria 2B – AVIQ (Walonii) lub Iriscare (Brukseli)
Kategoria 2C – Kasa zasiłków rodzinnych lub SPF
Kategoria 3 – Federalna Służba Emerytalna
Kategoria 4 – instytucja zarządzająca lokalem socjalnym

Co nie kwalifikuje do taryfy socjalnej?

Nie wszystkie świadczenia uprawniają do obniżonej taryfy. Wykluczone są m.in. świadczenia wypłacane przez ubezpieczalnie zdrowotne (mutuelle/mutualiteit), towarzystwa ubezpieczeniowe (wypadek przy pracy…) czy z tytułu emerytur z sektora publicznego. Również objęcie programem mediacji zadłużenia nie daje automatycznie prawa do ulgi.

Sposób aktualizacji listy uprawnionych

Federalna Służba Gospodarki przekazuje dane osób objętych taryfą socjalną do dostawców energii raz na kwartał – w styczniu, kwietniu, lipcu i październiku. Taryfa zostaje przyznana od pierwszego dnia kolejnego kwartału po spełnieniu warunków. Przykładowo, jeśli ktoś uzyskał kwalifikację do kategorii 3 w lutym, prawo do ulgi nabywa dopiero od 1 kwietnia.

Dostawcy energii otrzymują dane dotyczące:

listy uprawnionych do taryfy,
adresu punktu przyłączenia,
okresu obowiązywania ulgi.

Zazwyczaj nie ma konieczności podejmowania dodatkowych działań – wyjątkiem jest sytuacja, w której dostawca zażąda okazania zaświadczenia.

Jakie dokumenty mogą być wymagane?

aktualny dokument podatkowy (od wszystkich pełnoletnich domowników składających osobne deklaracje),
zaświadczenie o pobieraniu zwiększonych zasiłków rodzinnych,
orzeczenie o niepełnosprawności (minimum 66%),
zaświadczenie o składzie gospodarstwa domowego,
orzeczenie sądowe przyznające opiekę nad wnukiem,
zaświadczenie o dochodzie integracyjnym,
opinia laryngologa (z audiogramem) potwierdzająca głęboki ubytek słuchu lub przebycie laryngektomii,
dokument potwierdzający status inwalidy wojennego – wydany przez odpowiednią instytucję.

Jak ustalana jest cena taryfy socjalnej?

Od 1 lipca 2020 roku wysokość taryfy socjalnej ustalana jest przez CREG co trzy miesiące. Jej poziom opiera się na trzech wskaźnikach:

najniższej dostępnej ofercie rynkowej z poprzedniego miesiąca,
najtańszej sieci dystrybucyjnej (jeśli pokrywa co najmniej 1% populacji),
najniższym koszcie przesyłu energii.

W przypadku znaczących wzrostów cen w krótkim czasie, taryfa socjalna podlega ograniczeniom:

jeśli cena energii wzrośnie o więcej niż 10% (dla prądu) lub 15% (dla gazu) względem poprzedniego okresu,
lub o ponad 20% (prąd) i 25% (gaz) względem średniej z ostatnich czterech kwartałów.

Dodatkowe koszty dystrybucji i przesyłu nadal pozostają obowiązujące i są niezależne od samej taryfy.